Δεν μας έμεινε χρόνος για στατιστικές και απολογισμούς
1 Ιουλίου 2024.
Στις 26 και 27 Ιουνίου 2024, δώδεκα εκκλησιαστικοί, επιστημονικοί, εκπαιδευτικοί και κοινωνικοί φορείς, συνδιοργάνωσαν στη Θεσσαλονίκη ένα πολύ ενδιαφέρον Επιστημονικό Συμπόσιο, με θέμα «Το Οικουμενικό Πατριαρχείο και οι ρωμαίικες κοινότητες της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου». Αυτό ήταν το 5ο στον κύκλο των Επιστημονικών Συμποσίων «Ορθοδοξία και Οικουμένη».
Μεταξύ των οργανωτών ήταν οι δύο Πατριαρχικές μονές Αγίας Αναστασίας Φαρμακολυτρίας Βασιλικών και η Σταυροπηγιακή Μονή Βλατάδων, η Κοσμητεία της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, η Ένωσις Ομογενών εκ Κωνσταντινουπόλεως Βορείου Ἑλλάδος, η Ιμβριακή Ένωση Μακεδονίας – Θράκης, η Εταιρεία Μελέτης Ίμβρου και Τενέδου, η Εταιρεία Μελέτης της καθ’ ημάς Ανατολής, ο Σύλλογος απανταχού Τενεδίων «Το κοινόν των Τενεδίων» κ.α.
Ένας από τους 19 εισηγητές ήταν ο κ. Λάκης Βίγκας, πρόεδρος της Επιτροπής Κοινότητας Παναγίας Παραμυθίας Βλάχ-σαράϊ και σημαίνον παράγοντας της Ελληνορθόδοξης κοινότητας της Πόλης.
Η μακρά εμπειρία του κ. Βίγκα στα ομογενειακά κοινοτικά ζητήματα, σε συνδυασμό με την οξυδέρκεια που τον διακρίνει στην ανάλυση και σύνθεση των δεδομένων που αφορούν όχι μόνο την Πολίτικη Ρωμηοσύνη, αλλά γενικότερα τους Ρωμηούς Ορθοδόξους της Τουρκίας, καθιστούν άκρως ενδιαφέρουσα και επίκαιρη την εισήγηση του.
Ο κ. Βίγκας εισαγωγικά αναφέρθηκε στη Συνθήκη της Λωζάνης και στον ένα αιώνα που μεσολάβησε από την υπογραφή της. Ένας αιώνας που έφερε στα πρόθυρα της εξαφάνισης τους Ρωμηούς της Τουρκίας. Είπε ο ομιλητής:
«Η πορεία των χρόνων, αμέσως μετά τη Λωζάννη, και οι εφαρμογές των πολιτικών όρων και περιορισμών δημιούργησαν μία νέα κατάσταση αμφισβήτησης των μειονοτήτων, της ιστορίας τους και των ιδρυμάτων τους, με αποτέλεσμα να παλεύουμε έναν αιώνα για την αποκατάσταση των άυλων και υλικών αξιών μας, την προστασία των βασικών στοιχείων της ταυτότητάς μας και την πρόκληση της συνέχισης της ιστορικής μας κοινότητας σε έναν κόσμο που αλλάζει, μετασχηματίζεται και προβληματίζει.»
Στη συνέχεια περιέγραψε εντυπωσιακά την διαδικασία της συρρίκνωσης και τις δυσκολίες που βιώνει σήμερα η ομογένεια στην Πόλη:
«Οι διακυμάνσεις και διαδοχικές μεταβολές των πολιτικών καταστάσεων, αλλά με σταθερή στόχευση την αφομοίωση των περιουσιακών στοιχείων και την ελάττωση της πληθυσμιακής μας παρουσίας, επετεύχθησαν καθ’ όλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα, με αποτέλεσμα σήμερα να μην μπορούμε να αποτρέψουμε την πληθυσμιακή μας συρρίκνωση, να παραδοθούμε σε μία πολιτική άμυνας και στασιμότητας, να υποκύπτουμε σε οπαδούς της αδράνειας, να απουσιάζει ο δημόσιος διάλογος, να αποφεύγουμε τα τολμηρά και σταθερά βήματα για την αναδιοργάνωση και επικαιροποίηση του διοικητικού μας οργανογράμματος, να μας κατέχει η έννοια της ανασφάλειας και καχυποψίας, να μην υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες και δομές για την αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων και να νομιμοποιούμε χρόνιες αδυναμίες θεσμών και προσώπων εις βάρος του κοινού συμφέροντος·».
Ο κ. Βίγκας στην ομιλία του έθιξε και άλλα ζωτικά προβλήματα της Πολίτικης Ρωμηοσύνης, που αφορούν και την ταυτότητα του. Όπως αυτό της γλώσσας:
«Μία μεγάλη πρόκληση του παρόντος είναι εάν η ελληνική γλώσσα συνεχίσει να επικρατεί ως μητρική, εφόσον η ταυτότητα της κοινότητας μεταλλάσσεται με ταχύ ρυθμό.»
Δεν περιορίστηκε μόνο στην καταγραφή του προβλήματος, αλλά ανέπτυξε και τις παραμέτρους που παίζουν ρόλο σε αυτό. Έτσι αναφέρθηκε στο έργο της Εκκλησίας, θίγοντας κι ένα ευαίσθητο θέμα: Τους νεοχειροτονημένους κληρικούς του Πατριαρχείου από το εξωτερικό, που αδυνατούν να …εγκλιματιστούν στα δεδομένα της Πόλης!
Η Πολίτικη Ρωμηοσύνη, έχοντας πίσω της αμέτρητους αιώνες ιστορίας, διαθέτει ένα μοναδικό απόθεμα πολιτιστικού κεφαλαίου. Όμως είναι σε θέση να το αξιοποιήσουν, οι ομογενείς που σήμερα διαχειρίζονται τα μέσα και τις δυνατότητες που παρέχει η Κοινοτική παρακαταθήκη;
Στο πνεύμα του ερωτήματος αυτού, ήταν σημαντική η επισήμανση του κ. Βίγκα: «Καθίσταται επιτακτική η ανάγκη το Πολιτιστικό Κέντρο Γαλατά να αναδειχθεί το ταχύτερο δυνατό σε ένα σύγχρονο κέντρο υψηλών προδιαγραφών…»
Ακόμη ο κ. Βίγκας έθεσε στην εξίσωση της ομογενειακής επιβίωσης, τον παράγοντα των κοινοτικών ακινήτων. Και έθιξε το σημείο που αποτελεί την ‘αχίλλειο πτέρνα’: Την αδυναμία οι αρμόδιοι ομογενείς να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν ένα «κεντρικό στρατηγικό πρόγραμμα» για την αξιοποίηση της κοινοτικής περιουσίας.
Το πρόγραμμα αυτό είναι ζωτικής σημασίας, επειδή σχετίζεται με το πρόβλημα της στέγασης, το οποίο όπως είπε «είναι μία πρόκληση για μία οικογένεια που θέλει να ζήσει με αξιοπρέπεια στην Πόλη».
Ως επιστέγασμα όσων πολύ σημαντικών ανέφερε ο κ. Βίγκας, ήταν η φράση – ταρακούνημα, για όσους πονούν την Πολίτικη Ρωμηοσύνη: «Η γυμνή μας αλήθεια, δεν μας επιτρέπει πλέον να κάνουμε στατιστικές και μελλοντικούς απολογισμούς».
Τώρα είναι η ώρα της αλήθειας, ό,τι πρόκειται να γίνει για να επιβιώσει η ομογένεια, πρέπει να γίνει τώρα.
Όλη την βαρυσήμαντη ομιλία του κ. Λάκη Βίγκα, μπορείτε να την διαβάσετε εδώ:
Από την περιθωριοποίηση στη δυναμική επανάκαμψη της Ρωμηοσύνης